ADIMEN EMOZIONALA

Adimen emozionala

Adimen emozionala pertsona batek bere buruarekiko zein besteengan sentimenduak antzemateko, sentitzeko, ulertzeko eta moldatzeko gaitasunari deitzen diogu. Ume batek amaren sabelean dagoenetik adimen emozionala lantzen hasten eta hiltzen den arte landu eta garatu dezake.

Emozioak oso garrantzitsuak dira gure bizitzan zehar. Hauek bat batean agertzen diren egoera afektiboak dira eta ekintzen aurrean modu ezberdinez jokatzea eragiten digute. Gure burmuina bi zatitan banatuta dago, burmuin emozionala eta burmuin arrazionala, hauek lotura orekatu bat izan behar dute norberak bere buruaren kontrola izateko.

Gizaki izatea ez da bakarrik adimen intelektuala izatea. Ikerketa batzuen bidez, adostatu da %20a adimen intelektualari esker da eta %80a adimen emozionalari esker. Hori dela eta, adimen emozionala adimen intelektuala baino garrantzitsuagoa dela konprobatu da.

Adimen emozionalean oinarrizko bost gaitasun daude:

1)     Norberaren emozioen ezagutza:  Momenturo esperimentatzen eta sentitzen denaz ohartzeko gaitasuna da. Ondorioz daukan jokaeraren arduraduna dela kontziente izateko ahalmena. Laburtuz, nire emozioak nireak dira eta ni nahiz beraiekin egiten dudanaren arduraduna.

2)     Emozioen bideratzea: Emozionalki inteligenteak diren pertsonek badakite sentimenduak onartzen, arlo seguruetan espresatzen eta oreka berreskuratzeko jokatzen. Gure emozioak, positibo zein negatiboak, eraginkortasunez kudeatzeko ahalmena da. Gure zerebroak zailtasunei aurre egiteko moduak bilatzen ditu.

3)     Enpatia: Besteen esperientzia eta sentimenduak ulertzeko gaitasuna deitzen diogu enpatiari. Sentimendu horiekin bat egiteko eta lasaitzeko ahalmena, besteak oreka berreskuratzen lagunduz. Besteekin harreman positiboak izateko gaitasuna. Oinarrizko trebe sozialak, gainerakoekiko errespetua, entzute aktiboa, emozioak konpartitu, portaera prosozial eta kooperatiboa.

4)      Auto-motibazioa: Emozioak ordenatzeko gaitasuna merezi duten helburuak lortzeko auto-motibazioa erabili ohi da. Emozionalki inteligenteak direnak baikorrak eta borondate handikoak dira, ez dira zailtasunen aurrean beldurtzen, pazientzia daukate, itxaroten dakite eta lanean jarraitzen dute inporta zaiena lortu arte (pertseberantzia).

5)      Trebetasun sozialak: Emozionalki inteligenteak direnak lagunak egiten dituzte, gatazketan ondo moldatzen dira eta guztientzat onargarriak diren konponbideak bilatzen dituzte. Beste ezaugarri bat asertibitatea da. Hauek, burua baieztatzen dute (auto-baieztapena), manipulazioa edo txantaje emozionalari ez diote erantzuten, besteak errespetatzen dituzte eta besteengandik errespetatuak izatea lortzen dute.

Eskolan oinarrizko ikasgaietan denbora gehiago ematen diegu. Asko jorratzen dituzte ikasgai batzuk. Ordu asko pasatzen dituzte umeek eskolan. Bestalde, haurrek eskolan ordu asko pasatzen dituzte eta bertan  bizitzen dituzte emozio asko: haserrea lagunekin, akatsak egitearen frustrazioa, beldurrak … Horrexegatik, heziketa emozionala eskolan lantzeak, haurren adimen eta garapenean hobekuntza ekartzeaz haratago, eskola bera ere hobetuko du. Alde batetik, eskola errendimendua hobetuko delako eta bestetik, gelako giroa eta berdintasunezko harreman asertiboak lortzeko pausua izanen delako.

Eduard Punset-en ondorioz: "Adimen emozionala eskolan txertatzearen helburu nagusia haurrei gatazkak konpontzen, bulkadak kontrolatzen eta gaitasun sozialak garatzen laguntzea da". Hau da, adimen emozionala eskolan landu beharko zen, beren emozioak maneiatzen ikasten duten haurrek emaitza hobeak lortzen batituzte eskolan. Horretarako, etapa ezberdinak kontuan hartu behar dira, eta planifikazioa, gauzatzea eta balorazioa egin beharra dago.  Zein da honen arazoa? Irakasle gehienak ez daudela emozioen alorra lantzeko prestatuta eta horretaz gain, eskolek baliabide eskasak dituztela eremu honi aurre egiteko. Hori gutxi balitz, gai hauek duten garrantziaren kontzientzia hartzea falta da.

Azkenik, esan behar dugu, azken urte hauetan, programa berri bat jarri dela martxan. “Trebetasun sozialak” izenekoa. Programa honen bidez,  irakasteak eta lantzeak honakoa ahalbidetzen du: erantzukizuna handitzea, adierazpena hobetzea, gatazkak konpontzeko abilezia handiagoa edukitzea, enpatia gehitzea, bizitzaren aurrean jarrera positiboa mantentzea besteak beste.